|
|
Włocławek,
miasto nad Wisłą, w Kotlinie Płockiej. 123 tys. mieszkańców (2001).
Historia
Od X w. p.n.e. na terenie obecnego Włocławka występowało osadnictwo ludności
należącej do kultury łużyckiej. W XI w. gród obronny i osada targowa przy
przeprawie przez Wisłę. 1123-1133 siedziba biskupstwa. W połowie XIII w.
książę kujawski Kazimierz I przekazał biskupom dochody z targowiska i prawo
pobierania cła od statków płynących Wisłą i zatrzymujących się we Włocławku.
1261 prawa miejskie. W XIII-XVI w. główna rezydencja biskupia. 1329
zrabowany i spalony przez Krzyżaków (nowa lokacja 1339). 1431 ponownie
zniszczony podczas krzyżackiego najazdu na Kujawy. Po pokoju toruńskim 1466
wzrost znaczenia jako ośrodka handlu, zwłaszcza zbożem, główna komora celna
na Wiśle. Rozwój Włocławka przerwały w połowie XVII w. wojny szwedzkie i
towarzyszące im klęski żywiołowe. W II rozbiorze Polski (1793) zajęty przez
Prusy. Od 1807 w granicach Księstwa Warszawskiego, od 1815 w Królestwie
Polskim.
Budowa linii kolejowej warszawsko-bydgoskiej (1862) przyczyniła się do
rozwoju nowoczesnego przemysłu. 1865 oddano do użytku most na Wiśle. Po I
wojnie światowej powrócił do Polski. Ośrodek ruchu robotniczego i wydarzeń
rewolucji 1905-1907. Podczas II wojny światowej wcielony do III Rzeszy.
1940-1942 we Włocławku działało getto, Niemcy przeprowadzali liczne
egzekucje mieszkańców (m.in. nauczycieli i księży).
Przemysł chemiczny, papierniczy, maszynowy, ceramiczny (znane w kraju i za
granicą wyroby Włocławskich Zakładów Ceramiki Stołowej), precyzyjny,
metalowy, odzieżowy, skórzany, włókienniczy, drzewny. Na Wiśle Włocławski
Zbiornik Wodny oraz pasażerska przystań wodna.
Zabytki
Katedra Wniebowzięcia NMP (1340-1365 i 1886-1901), kościół Św. Witalisa
(1330), kościół Św. Jana Chrzciciela (1538), kościół i klasztor Reformatów
(1639-1644), domy i spichlerze (XIX w.). Muzeum Ziemi Kujawskiej i
Dobrzyńskiej, Muzeum Historii Włocławka i Muzeum Miar imienia Józefa
Arentowicza.
W widłach ujścia Zgłowiączki do Wisły, na wzniesieniu, pozostałości
grodziska średniowiecznego z XI-XIII w. Na prawym brzegu Wisły, w dzielnicy
Szpetal, cmentarzysko szkieletowe średniowieczne z XI-XIII w. i pozostałości
kamiennych fundamentów, prawdopodobnie pierwotnej romańskiej katedry.
Na północny wschód od Włocławka, na prawym brzegu Wisły, rezerwat
florystyczny Kulin, utworzony 1967, o powierzchni 15,46 ha, obejmujący
zbiorowiska roślinności ciepłolubnej, zwłaszcza pozostającego pod ochroną
dyptamu jesionolistnego. |
